Akciğer Kanseri
Akciğer Kanseri: Kimler risk altında?
Araştımacılar akciğer
kanserinin birkaç sebebini buldular, bunların çoğu tütün kullanımı ile
ilişkilidir.
· Sigara: Sigara içimi akciğer
kanserine sebep olur. Tütündeki karsinojen olarak bilinen zararlı maddeler
akciğerlerdeki hücrelere hasar verirler. Zamanla hasar görmüş hücreler
kanserleşebilir. Sigara içicisinde akciğer kanseri gelişimini etkileyen
faktörler: sigaraya başlama yaşı, ne kadar uzun süre içtiği, günlük içtiği
sigara sayısı ve ne derinlikte içine çektiğidir. Sigaranın bırakılması bir
kişide akciğer kanseri gelişimi riskini oldukça düşürür.
· Purolar ve Pipolar: Puro ve
pipo içicileri içmeyenlere göre daha yüksek akciğer kanseri gelişimi riskine
sahiptir. Kişinin içtiği yıl sayısı, günlük içtiği pipo veya puro sayısı, ne
derinlikte içine çektiği kanser gelişimi riskini etkilerler. İçine çekmeyen
puro veya pipo içicileri dahi artmış akciğer, ağız ve diğer kanser tipleri
gelişme riski altındadırlar.
· Çevresel (Pasif) Tütün
İçiciliği: Başkalının sigara içmesine bağlı olarak çevresel tütün
içiciliğine maruz kalmak akciğer kanseri gelişme riskini artırır.
· Radon: Radon doğal olarak
toprak ve kayalarda olan görünmez, renksiz ve kokusuz radyoaktif bir gazdır.
Akciğerlerde hasar sebep olarak akciğer kanserine götürebilir. Madende çalışan
işçiler radona maruz kalabilirler ve ülkenin bazı yerlerinde radon evlerde
bulunabilir. Sigara içiciliği radona maruz kalmaktan dolayı akciğer kanseri
gelişme riskini daha da artırır. Kişilerin kendi evlerinde radon ölçümünü
sağlayan bir test geliştirilmiştir. Bir kere radon problemi düzeltilirse, şans
iyiye gitmektedir.
· Asbest: Asbest belli
endüstrilerde kullanılan, doğal olarak lif şeklinde bulunan bir grup minerale
verilen isimdir. Asbest lifleri kolayca parçalara ayrılmaya eğilimlidirler ve
bu parçacıklar havada yüzebilir ve kıyafetlere yapışabilirler. Bu parçacıklar
solunduğunda akciğerlere yerleşirler ve hücrelere hasar vererek akciğer kanseri
riskini artırırlar. Çalışmalar büyük miktarda asbeste maruz kalan işçilerde
akciğer kanseri gelişme riskinin maruz kalmayanlara göre 3-4 kat daha fazla
olduğunu göstermiştir. Bu maruziyet gemi yapımı, asbest maden ve üretimi,
izolasyon çalışmaları ve fren tamiri gibi bazı sanayi kollarında
gözlenmektedir. Sigara içen asbest çalışanlarında akciğer kanseri riski daha da
fazladır. Asbest çalışanları işverenler tarafından sağlanan koruyucu
ekipmanları kullanmalıdır ve tavsiye edilen çalışma ve güvenlik kurallarını
izlemelidir.
· Hava
Kirliliği: Araştırmacılar akciğer kanseri ile dizel yakıt ürünleri ve
diğer fosil yakıtları gibi havayı kirleten bazı atıklar arasında bir ilişki
tespit ettiler. Buna rağmen bu ilişkinin daha açık olarak ortaya konulması için
başka çalışmaların yapılması gerekmektedir.
· Akciğer hastalığı: Bazı
akciğer hastalıkları (verem gibi) bir kişide akciğer kanseri gelişme riskini
artırır. Akciğer kanseri veremin hasar verdiği akciğer bölgelerinden gelişme
eğilimindedir.
· Kişisel hikaye: Daha önce
akciğer kanseri geçirmiş olanlarda hiç akciğer kanserine yakalanmamış olanlara
göre ikinci bir akciğer kanseri gelişme riski daha fazladır. Akciğer
kanserinden sonra sigaranın bırakılması ikinci bir akciğer kanserinin
gelişmesini önleyebildiği tanımlanmıştır.
Araştırmacılar akciğer
kanserinin sebeplerini ve önlemeye yönelik tedbirleri araştırmaya devam
etmektedirler. Akciğer kanserinden korunmanın bilinen en iyi yolu sigarayı
bırakmak veya hiç içmemektir. Bir kişi sigarayı ne kadar erken bırakırsa o
kadar iyidir. Uzun yıllardır sigara içiyor olsanız dahi sigarayı bırakmaktan
fayda görmek için hiçbir zaman geç kaldığınız anlamına gelmez.
Semptomları Tanımak
Akciğer kanserinin
başlıca belirti ve bulguları:
· Kesilmeyen ve giderek kötüye
giden bir öksürük
· Sabit göğüs ağrısı
· Kanlı balgam
· Nefes darlığı, hırıltı veya boğuk
seslilik
· Akciğer enfeksiyonu veya bronşit
ile tekrarlayan problemler
· Boyunda ve yüzde şişlik
· İştahsızlık veya kilo kaybı
· Yorgunluk
Bu semptomlara akciğer
kanseri veya diğer durumlar sebep olabilir. Bir doktor tarafından
değerlendirilmesi önemlidir.